Naszym zdaniem jednym z ważniejszych elementów procesu wychowywania dziecka jest jego edukacja finansowa. Warto ją zacząć jak najwcześniej, gdyż nie przyniesie to żadnej szkody, a może jedynie zaprocentować w przyszłości. W jaki sposób? A taki, że dziecko będzie umiało oszczędzać i będzie znać wartość pieniądza. Możecie sobie pomyśleć, że łatwo się mówi, ale jak to zrobić? Wbrew pozorom — bardzo łatwo. I wcale nie trzeba mieć do tego wykształcenia ekonomicznego czy też pracować w finansach.
Jedną z najlepszych metod na to, by od początku wprowadzać potomka w świat finansów, jest konto bankowe dla dziecka. Taki rachunek można założyć zarówno dla nastolatka, jak i dla malucha, który jeszcze nawet nie potrafi chodzić.
Dlaczego konto dla dziecka to tak świetny pomysł? Na co musicie zwrócić uwagę przy jego zakładaniu? Jak wybrać najlepsze konto dla dziecka i jak je założyć?
Na te pytania i milion innych odpowiemy dzisiaj w poniższym artykule.
3 powody, dla których warto założyć konto dla dziecka
Ktoś mógłby poniekąd całkiem słusznie zauważyć, że po co zakładać konto dla dziecka w banku, skoro pieniądze można wrzucać do świnki-skarbonki? Tak samo z kieszonkowym dla starszaka, przecież wiele osób przekazuje je w gotówce. Pokażemy Wam słabe strony tych rozwiązań i dlaczego rachunek bankowy dla dziecka ma nad nimi przewagę.
Powód pierwszy: bezpieczne miejsce dla pieniędzy Waszych dzieci
Mówiąc o tym, że pieniądze na koncie dziecka są bezpieczne, mamy na myśli kilka kwestii.
- Większa dyscyplina finansowa rodziców.
I chodzi tu zarówno o dyscyplinę w odkładaniu pieniędzy na przyszłość dziecka (np. z wpływów 800+), jak i również o dyscyplinę w nieruszaniu oszczędności.
- Oszczędzanie:
Postanowiliście regularnie oszczędzać, aby zapewnić dziecku lepszy start w dorosłe życie? Na studia, mieszkanie czy tak po prostu jako prezent na osiemnaste urodziny? Super pomysł. Żeby zrealizować to łatwo i bezboleśnie, załóżcie konto dla dziecka i ustawcie zlecenie stałe na określoną kwotę co miesiąc. Na przykład dzień po tym, jak wpływa 800+. Dzięki temu nie będzie problemu z tym, że zapomnieliście, albo było nie po drodze do bankomatu, żeby wypłacić gotówkę do świnki. Pieniądze same się odłożą na rachunku waszej pociechy.
- Nieruszanie oszczędności:
Z drugiej strony jest nieruszanie tego, co się już zgromadziło. Z doświadczeń własnych i znajomych wiemy, że gotówka w domu, nawet w śwince dziecka, ma tendencję do zmniejszania swojej wartości, i to zupełnie niezależnie od inflacji. Przyjechał kurier z paczką, terminal mu nie działa — weźmiemy ze skarbonki, odda się potem. Pizza — za pieniądze dziecka. Potrzebna gotówka na fryzjera, a bankomatu nie ma po drodze? Oczywiście, że pożyczymy od malucha. Niestety, bardzo rzadko te pieniądze wracają do świnki. Rada? Bez zbędnej zwłoki wpłacacie wszystkie pieniądze, które dziecko dostaje, na jego konto i nie trzymacie gotówki w domu.
- Pieniędzy na koncie dziecka nie może zająć komornik.
Są w życiu różne sytuacje, które niekiedy kończą się nieszczęśliwie. Na przykład zajęciem komorniczym. Co prawda, komornik nie może przejąć świadczeń na dziecko, np. 800+ czy alimentów. Praktyka jednak dowodzi, że pieniądze na rachunku są często zajmowane niezależnie od źródła ich pochodzenia. I trzeba się o nie kłócić z komornikiem.
Dlatego, jeśli chodzi o środki dziecka, najlepiej je przekazywać od razu na jego konto. Tam są bezpieczne i komornik ich nie ruszy, nieważne ile zgromadzicie na tym rachunku.
- Kwota zwykłego zarządu, która ogranicza wypłaty.
Nasza ulubiona kwestia, czyli kwota zwykłego zarządu. Jak ona działa i ile wynosi, opowiemy za chwilę. Tutaj napiszemy tylko, że uważamy ją za bardzo przydatne narzędzie dyscypliny finansowej.
Gdyby korciło Was, żeby sobie pożyczyć od dziecka większą kwotę, np. na zakup samochodu, to nie możecie wypłacić z jego konta więcej, niż wynosi kwota zwykłego zarządu, czyli około 8000 zł.
I tak być powinno: pieniądze dziecka to jego pieniądze. Argument, że przecież ma je od Was, jest błędny. Czy dając prezent innym osobom, oczekujecie od nich, by w dowolnej chwili Wam go pożyczyli? No nie. To dlaczego wymagacie tego od własnego dziecka?
- Zwykłe bezpieczeństwo.
Czyli kwestia tego, że pieniądze w śwince mogą zostać ukradzione, a kieszonkowe w gotówce — zgubione. Naszym zdaniem rachunek bankowy jest bezpieczniejszym miejscem na przechowywanie pieniędzy.
Powód drugi: edukacja finansowa dziecka
Ładnie brzmi, ale jak to ma działać? Już tłumaczymy, jak wykorzystać konto osobiste, by uczyć dziecka finansów.
- Dedykowane aplikacje mobilne dla najmłodszych
Świetna sprawa. Niektóre banki, np. Bank Pekao S.A., PKO BP, mBank mają specjalne aplikacje mobilne dla najmłodszych. Kolorowe, animowane, proste w użyciu. Dzięki nim dziecko będzie samo chętnie logować się na swoje konto.
- Karty z wizerunkiem
Kolejny fajny pomysł banków. Nawet 3- czy 4-letnie dziecko może już płacić za zakupy kartą. Z doświadczenia wiemy, że dzieci to uwielbiają 🙂 Więc jeśli dziecko zechce coś sobie kupić w sklepie, może za to zapłacić swoją własną kolorową kartą.
Nieco starsze dziecko należy uczyć tego, co ile kosztuje. Na przykład przelewasz na jego konto 5 zł i może wybrać sobie w sklepie coś do tej kwoty. Jeśli weźmie coś zbyt drogiego, tłumaczycie, że nie wystarczy mu pieniędzy, żeby za to zapłacić kartą.
- Wirtualne skarbonki, które mają motywować dziecko do oszczędzania na konkretny cel
Dziecko, szczególnie takie niewielkie, nie myśli w identyczny sposób jak osoba dorosła. Jest mu trudno zwizualizować cel, na który ma oszczędzać. Często nie może w ogóle pojąć, dlaczego ma sobie odmawiać przyjemności w tym momencie, żeby nazbierać na coś większego w bliżej nieokreślonej przyszłości.
Dlatego, by to dziecku ułatwić, większość banków przy kontach dla dzieci oferuje wirtualne skarbonki. Wasza pociecha może sama ustalić, na co chce oszczędzać: np. na hulajnogę i śledzi postępy na bieżąco.
- Materiały i serie edukacyjne
Niektóre banki poszły o krok dalej i przygotowały dla dzieci całe serie edukacyjne o finansach. Świetnym przykładem jest bank Pekao S.A. i jego cykl krótkich artykułów dla dzieci z serii Mały finansista. To jest to, co lubimy najbardziej, czyli nauka poprzez zabawę.
Również ten drugi PKO udostępnia wiele materiałów edukacyjnych dla dzieci i ich rodziców np. bardzo potrzebny Cyberporadnik.
Powód trzeci: własne konto to ważny krok w samodzielność finansową
Mało który niepełnoletni człowiek zdaje sobie sprawę z tego, ile kosztuje codzienne życie. Konto bankowe pomoże mu tę wiedzę opanować.
W jaki sposób? Bardzo prosto: dajcie dziecku wolną rękę w kwestii swoich finansów. Oto przykład:
- Na początku miesiąca przelewacie dziecku kieszonkowe+pieniądze, z których ma opłacić swoje utrzymanie, czyli: bilet autobusowy, zajęcia dodatkowe, ubrania i buty, posiłek w szkole itd.
- Przygotowujecie dokładną listę, ile, do kiedy i za co ma zapłacić, tak, żeby się dziecko nie pogubiło.
- Podkreślacie, że jeśli wyda środki na coś innego spoza listy, to kolejnych pieniędzy nie otrzyma. Córka poszalała na wyprzedaży i nie opłaciła abonamentu za swój telefon? Miesiąc bez niego na pewno dobrze wpłynie na jej pamięć.
Rodzaje kont dla dzieci i ich funkcjonalności
Nie ma jednego, uniwersalnego podziału kont dla dzieci, ponieważ każdy bank ma inną ofertę i inaczej do tego tematu podchodzi. Ogólnie konta dla najmłodszych dzieli się ze względu na wiek naszej pociechy i funkcjonalności. Niektóre banki mają w ofercie dwa rodzaje kont w przedziale wiekowym 0-12 i 13-17, a inne aż trzy: 0-6,7-12 i 13-17.
Co oferują konta dla najmłodszych:
- Rachunek osobisty.
- Dostęp do konta z poziomu bankowości rodzica.
- Dość często dodatkowe, oprocentowane konto oszczędnościowe.
Konta dla nieco starszych dzieci:
- Konto osobiste i oszczędnościowe.
- Dostęp do aplikacji mobilnej dla dziecka.
- Karta debetowa do rachunku lub oddzielna karta przedpłacona.
- Rodzic nadal ma pełny dostęp do konta dziecka z poziomu swojej bankowości i zarządza wszystkimi limitami na rachunku, np. ustala maksymalne limity płatności kartą, przelewów. Z reguły każda operacja (jeśli są dozwolone) musi być zaakceptowana przez rodzica.
Konto dla dziecka powyżej 13 roku życia:
Takie konto niewiele różni się od „dorosłego” konta. Najczęściej tylko tym, że są ograniczenia kwotowe w dysponowaniu środkami. Rodzic nadal ma wgląd w rachunek.
- Konto osobiste i oszczędnościowe.
- Karta debetowa do konta.
- Dostęp do bankowości internetowej i aplikacji mobilnej.
- Dziecko może swobodnie dysponować środkami na własnym koncie, do wysokości limitu zwykłego zarządu, np. robić przelewy, płacić za zakupy.
Funkcjonalności konta w zależności od wieku dziecka bardzo czytelnie przedstawił na poniższej grafice bank Pekao S.A.
Na co zwrócić uwagę przy zakładaniu konta dla dziecka?
Kwota zwykłego zarządu
Wielokrotnie słyszeliśmy, czy też czytaliśmy komentarze, że „ten bank to jest do kitu, bo z konta dziecka nie można wypłacić więcej niż kwota zwykłego zarządu”. Takie osoby muszą się doedukować: kwota zwykłego zarządu jest w każdym (prawie) banku, ponieważ są do tego zobligowane na podstawie art. 101 par. 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Co oznacza kwota zwykłego zarządu?
Jest to maksymalna kwota, jaką w ciągu danego miesiąca kalendarzowego rodzic lub opiekun prawny może wypłacić z rachunku dziecka. I nieważne, czy będzie to jedna transakcja, czy wiele. Jeśli rodzic chce wypłacić więcej, musi uzyskać na to zgodę sądu opiekuńczego.
Ile wynosi kwota zwykłego zarządu 2024 r.?
Kwota zwykłego zarządu jest zmienna: najczęściej przyjmuje się, że jest równa kwocie przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za rok poprzedni. Wartość ta jest podawana i ogłaszana przez prezesa GUS.
W takim przypadku kwota zwykłego zarządu w 2024 roku wynosi 7443,28 zł.
Ale to wcale nie oznacza, że właśnie ta wartość musi być przyjęta. Co bank to obyczaj.
Spójrzcie: na przykład Bank Spółdzielczy w Poddębicach przyjmuje kwotę równą dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku. I w tym banku kwota zwykłego zarządu od 1 stycznia 2024 roku wynosi 8484 zł, a od 1 lipca jeszcze wzrośnie, do 8600 zł.
Santander Bank Polska również ułatwił sobie nieco sprawę i przyjmuje równą kwotę 8000 zł.
Kogo obowiązuje kwota zwykłego zarządu?
Dopóki dziecko jest małe, tj. nie ma ukończonych 13 lat, to rodzic lub opiekun prawny decyduje o jego środkach. Natomiast gdy dziecko skończy 13. rok życia, może z reguły samodzielnie dysponować pieniędzmi na swoim rachunku, ale także do wysokości kwoty zwykłego zarządu (o ile opiekun nie wyrazi pisemnego sprzeciwu).
Od tej reguły są oczywiście wyjątki. Na przykład w ING Banku Śląskim oraz w mBanku dziecko po ukończeniu 13 r.ż. może swobodnie dysponować całością pieniędzy na koncie i nie obowiązuje limit zwykłego zarządu.
Dodamy jeszcze kilka słów o kwocie zwykłego zarządu przy koncie dla dzieci w mBanku, gdyż tam limit wypłat nie obowiązuje nawet w przypadku eKonta Junior 0-12. Jest tak dlatego, ponieważ to rodzic, nie dziecko jest właścicielem konta. Junior otrzymuje jedynie aplikację z podglądem (nie może realizować operacji) i kartę płatniczą, którą może się posługiwać. Z jednej strony to dobrze, ponieważ nie ma problemu z przeniesieniem środków np. na konto w innym banku. Z drugiej, taki rachunek może zostać swobodnie zajęty przez komornika, który prowadzi egzekucję wobec rodzica.
Jak wypłacić pieniądze z konta dziecka w ramach kwoty zwykłego zarządu?
W zależności od banku może to być albo zwykły przelew internetowy, albo też konieczna będzie osobista wizyta w placówce i wypłata gotówki w kasie banku.
Co w przypadku, gdy chcecie zamknąć konto dziecka?
W tym momencie najczęściej zaczynają się schody. Jeśli na rachunku będą zgromadzone większe kwoty to bank może zażądać zgody sądu opiekuńczego na zamknięcie rachunku i wypłatę wszystkich środków.
Opłaty za konto dla dziecka
Zdecydowana większość kont dla dzieci prowadzona jest bezpłatnie.
Jeśli chodzi o karty do konta, to jest z tym różnie. Dla najmłodszych wydanie karty może być jednorazowo płatne. Dla starszych po ukończeniu 13 r.ż. niektóre banki wprowadzają konieczność wykonania określonej aktywności, żeby nie została pobrana opłata miesięczna. Takim przykładem jest np. Bank Millennium: karta jest za darmo, jeśli dziecko zapłaci nią lub BLIKiem co najmniej 1 raz w miesiącu.
Warto tutaj wspomnieć o wizerunku karty: część banków umożliwia dzieciom zamówienie karty z wizerunkiem z galerii lub własnym za darmo (np. ING, mBank).
Wypłaty z bankomatów to już ruletka: niektóre banki nie pobierają za to żadnych prowizji, niezależnie od tego, z jakiego bankomatu dziecko skorzysta. Inne będą naliczać opłaty za wybieranie gotówki z urządzeń obcych sieci.
Przelewy z konta przez internet i aplikację są darmowe, w każdym banku. Jest to standard dla wszystkich banków i kont osobistych.
Darmowe są także wirtualne skarbonki, które oferują niektóre banki.
Oprocentowanie
Zwykły ROR jest kontem nieoprocentowanym. Dlatego, jeśli bank daje taką możliwość, warto założyć dodatkowe konto oszczędnościowe, na którym będą dopisywane odsetki.
Jednak nie ma co liczyć na kokosy: atrakcyjne oprocentowanie obowiązuje zazwyczaj przez krótki czas, 2-3 miesiące. Później konto jest oprocentowane standardowo, czyli tylko symbolicznie.
Wielka szkoda, ponieważ oszczędności dla dzieci są pieniędzmi trzymanymi długoterminowo i fajnie by było, aby nie traciły w tym czasie na wartości w wyniku inflacji.
Czy w takim razie w ogóle opłaca się zakładać takie konto oszczędnościowe dla dziecka? Niezbyt, jeśli chodzi o względy finansowe. Ale tak, jeśli patrzymy na to pod kątem nauki finansów u starszaka: powinien uczyć się odróżniać pieniądze na bieżące wydatki od oszczędności. I co tu dużo mówić, trudniej będzie mu wydać środki z rachunku oszczędnościowego, do którego nie ma karty.
Promocja konta dla dziecka
Koniecznie musimy wspomnieć o promocjach, jakie banki organizują dla najmłodszych. Jeśli zdecydowaliście się założyć rachunek i wybraliście już bank, to po prostu wcześniej sprawdźcie, czy aktualnie nie ma aktywnej promocji dla dzieci. Dzięki temu możecie dostać ekstra pieniądze od banku: czy to w formie karty podarunkowej (jak w Banku Millennium lub PKO BP), czy też gotówki (Santander Bank Polska, Bank Pekao S.A.).
Co musicie zrobić?
Niewiele: zazwyczaj wystarczy założyć konto i zapewnić niewielki wpływ (50-200 zł) czy też zapłacić kartą do konta dziecka albo BLIKiem.
Jeśli Wasze dziecko jest starsze, koniecznie załóżcie mu rachunek w promocji razem z nim i wytłumaczcie, na czym polega promocja, co musi po kolei zrobić i jaką nagrodę za to dostanie. Będzie to fajna lekcja dorosłości, a samodzielnie „zarobione” pieniądze od banku cieszą najbardziej (wiemy z autopsji ;)).
Mamy dla Was jedną wskazówkę. Jeśli Wasze dziecko za chwilę kończy 18 lat, lepiej się wstrzymać z zakładaniem rachunku do momentu osiągnięcia pełnoletności. Wtedy dziecko może samo założyć dorosły rachunek w dorosłej promocji z dużo atrakcyjniejszymi nagrodami (dla porównania w promocjach dla dzieci jest to 100-300 zł, a dla dorosłych nawet 600-700 zł nagród za konto).
Jak założyć konto dla dziecka w banku?
- Zakładanie konta dla dziecka przez bankowość elektroniczną.
Banki udostępniają taką opcję, ale z reguły tylko swoim dotychczasowym klientom. Oznacza to, że aby założyć konto dla dziecka przez internet, musicie w danym banku mieć swój własny rachunek (albo przynajmniej dostęp do bankowości elektronicznej). Tak jest np. w Banku Millennium lub Banku Pekao S.A.
- W oddziale banku.
Aby założyć konto dla dziecka w wieku do 12 lat, nie musi być ono obecne razem z Wami w placówce banku. Natomiast, gdy potomek skończy 13 lat, najlepiej będzie, jeśli udacie się do banku razem z nim. Nie we wszystkich bankach jest to wymagane (np. w Santanderze dziecko nie musi być obecne), ale z pewnością wzmocni to w dziecku poczucie odpowiedzialności za swoje finanse.
- Konto dla dziecka przez internet
Niektóre banki (np. mBank) umożliwiają założenie konta dla nastolatka, czyli po 13 r.ż. przez internet. Umowę można podpisać z kurierem. Na założenie konta musi oczywiście wyrazić zgodę opiekun prawny.
Jakie dokumenty są potrzebne, żeby założyć konto dla dziecka w banku?
I znów, zależy to od danego banku.
Najpewniejszymi dokumentami jest zawsze dowód osobisty oraz paszport (rzecz jasna wydane dla dziecka). Jednak niektóre banki dopuszczają założenie konta dla dziecka także na podstawie legitymacji szkolnej lub aktu urodzenia (np. PKO BP, mBank, BNP Paribas). ING znów wymaga dwóch dokumentów naraz, jeśli dziecko ma inne nazwisko niż rodzic zakładający rachunek (dowód + akt lub paszport + akt).
Podsumowanie
Czy opłaca się założyć konto dla dziecka w banku? Jak najbardziej!
Czy opłaca się trzymać tam większe oszczędności? No nie za bardzo.
Lepszym rozwiązaniem będzie ulokowanie ich w produkty, które mają szansę zapewnić ochronę przed inflacją. Można pomyśleć o obligacjach skarbowych, funduszach inwestycyjnych, czy nawet akcjach: w długiej perspektywie kilku-kilkunastu lat takie inwestycje są stosunkowo bezpieczną lokatą kapitału.
Jaki scenariusz polecamy?
Zakładacie konto dla dziecka (najlepiej w ramach jakiejś promocji bankowej), czy to niemowlaka, czy większego. Jeśli pociecha jest starsza, to korzysta ze zwykłego rachunku, a na dodatkowym koncie oszczędnościowym odkładacie pieniądze na przyszłość. Co jakiś czas, gdy nazbiera się większa kwota, przelewacie te pieniądze (pamiętając o kwocie zwykłego zarządu) na produkt inwestycyjny, który wybraliście dla swojego dziecka, na przykład Rodzinne Obligacje Skarbowe.