Jeszcze kilkadziesiąt lat temu korzystanie ze skrytki bankowej utożsamiano z przywilejem zamożnych osób. Był to symbol dyskrecji i bezpieczeństwa dla nielicznych. Deponowano w nich tajne dokumenty oraz rozmaite kosztowności: pamiątki rodzinne, papiery wartościowe, drogocenną biżuterię, sztabki złota czy srebrne monety. Obecnie stosunkowo wąskie grono osób pamięta lub wie, czym są skrytki bankowe, nie mówiąc już o faktycznych użytkownikach takiej usługi. Czym więc jest skrytka bankowa? Komu i do czego może posłużyć ten rodzaj depozytu?
Czym jest skrytka bankowa i co można w niej zdeponować?
Funkcjonowanie skrytek bankowych regulowane jest przez art. 5 ust. 2 pkt 6 oraz art. 109 Prawa Bankowego, które to przyznają dobrowolność oddziałom bankowym w zakresie prowadzenia i ustalenia zasad wynajęcia skrytki bankowej. Ustawodawca jednak nie zaproponował rozwinięcia wątku samej skrytki bankowej, klasyfikując ją w obszarze depozytu, więc najtrafniejszą definicją tejże rzeczy będzie przedmiotowy opis. Skrytka bankowa to specjalnie zabezpieczona i pilnie strzeżona kaseta, którą każda pełnoletnia osoba fizyczna lub osoba prawna może wynająć na ustalony okres – najczęściej miesiąca, roku lub na czas nieokreślony. Umowę najmu skrytki może również podpisać cudzoziemiec za okazaniem paszportu oraz więcej niż jedna osoba (na przykład małżeństwo czy założyciele firmy).
Wynajem skrytki następuje po uiszczeniu opłaty, a sam moment udostępnienia skrytki poprzedzony jest spisaniem stosownej umowy. Wewnętrzne regulaminy banków ustalają, co może, a co nie może zostać zdeponowane w skrytce, jednak powszechnie obowiązujące przepisy zabraniają przechowywania:
- mienia pochodzącego z czynu zabronionego (np. kradzieży);
- broni;
- substancji radioaktywnych, wybuchowych i toksycznych;
- narkotyków;
- artykułów ulegające zepsuciu.
Sama próba umieszczenia tych przedmiotów może być dostateczną przesłanką do wypowiedzenia umowy najmu przez bank, jednak w praktyce bardzo trudno o przyłapanie klienta “na gorącym uczynku”. Procedury bankowe mówią bowiem wyraźnie, że właściciel skrytki musi pozostać sam w pomieszczeniu podczas wypełnienia lub opróżnienia posiadanej przez siebie kasety – obsługa i personel banku pozostaje w tym czasie poza pomieszczeniem. Ten przykład dobitnie pokazuje, jak silny nacisk kładzie się na dyskrecję i bezpieczeństwo dóbr deponowanych w skrytce bankowej. Dzięki temu jest to częsty wybór w sytuacji, gdy posiadamy cenne przedmioty: od biżuterii o wartości sentymentalnej do dzieł sztuki, których ceny osiągają dziesiątki milionów złotych.
Kto może skorzystać ze skrytki bankowej i jak ją wynająć?
Wspominaliśmy wcześniej, iż usługa dostępna jest dla każdej pełnoletniej osoby fizycznej, nawet jeśli jest ona cudzoziemcem, jak również dla osób prawnych. Tak to wygląda w teorii – w praktyce jednak sytuacja jest o wiele bardziej skomplikowana, niż mogłoby się wydawać. Pierwszym krokiem w skorzystaniu ze skrytki bankowej jest znalezienie placówki bankowej, która oferuje taką usługę. Wbrew pozorom jest to niezwykle trudne zadanie, bowiem dochodzimy do pewnego impasu: zdecydowana większość skrytek jest już zajęta i nawet dysponuje listą osób rezerwowych. Jednak popyt na nie jest na tyle mały, że uruchamianie nowych skrytek jest zupełnie nieopłacalne dla banku.
Jeśli nawet dana skrytka się zwolni, to jest ona niemal natychmiast zajmowana przez kolejną osobę z listy rezerwowej, a tam znajdują się nieprzeciętni klienci. Większość użytkowników takich skrytek to klienci z sektora Private Banking – multimilionerzy, którzy deponują znaczne ilości złota, biżuterii, a nawet dzieł sztuki czy pamiątek rodowych. Ograniczona ilość skrytek nadaje prestiżowego i luksusowego charakteru tej usłudze, toteż często jest ona proponowana wyłącznie najzamożniejszym klientom, na których przecież bankom najbardziej zależy.
Udało się znaleźć wolną skrytkę i – co więcej – bank zaproponował nam wynajem skrytki? Świetnie, pora więc zorientować się w kosztach związanych z takim przedsięwzięciem. Cena uzależniona jest od trzech czynników: długości okresu wynajmu, wielkości skrytki (banki najczęściej dysponują kilkoma rozmiarami skrytek) oraz szacowanej wartości depozytu. Ostateczny koszt zamyka się w 380-450 złotych rocznie (przy opłaceniu roku z góry) lub 450-600 złotych rocznie (przy opłatach miesięcznych).
Remedium na niską podaż skrytek bankowych są skrytki oferowane przez instytucje niebankowe. Jednak banki zapewniają nieporównywalnie niższe koszty niż wynajem skrytki w instytucji pozabankowej. W tym przypadku koszty zaczynają się od 1000, a kończą nawet na 2800 złotych rocznie. Cóż, skoro jest popyt…
Kto ma dostęp do skrytki bankowej?
Skrytki bankowe to jedne z najbezpieczniejszych i najpilniej strzeżonych miejsc, jakie istnieją w oddziale banku. Nie jest jednak prawdą, że dostęp do skrytki ma wyłącznie jej najemca: w nadzwyczajnych sytuacjach do tego grona dołączą się służby mundurowe i organy ścigania. Jeżeli przeciwko właścicielowi skrytki toczyć się będzie postępowanie karne, bank ma obowiązek udostępnić skrytkę:
- funkcjonariuszom Policji;
- prokuratorowi;
- komornikowi;
- Służbie Celnej;
- Straży Granicznej;
- Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu;
- Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
Działanie takie jest jednak bardzo rzadkie i do rozprucia sejfu lub zniszczenia zamku dochodzi znacznie częściej z zupełnie innego powodu. Jest nim… zwyczajne, ludzkie zapominalstwo lub gapiostwo, które powoduje utratę lub zagubienie kluczyka. Trzeba bowiem pamiętać, że każdą skrytkę otwierają dwa klucze – jeden “domykacz”, w którego posiadaniu jest bank oraz drugi, wydawany klientowi. Nie istnieją duplikaty tychże kluczy, dlatego jeśli najemca zgubi klucz, bank nie ma możliwości skorzystania z zapasowego egzemplarza. Oczywiście, kosztami rozprucia sejfu i instalacji nowego zamka obciążony będzie roztargniony właściciel, a cena takiego przedsięwzięcia nierzadko sięga dziesiątek tysięcy złotych.
Ubezpieczenie skrytki bankowej
Co prawda napady na bank zdarzają się głównie w filmach, to oczywiście istnieje ryzyko utraty, kradzieży czy zniszczenia zawartości naszej skrytki. Po stronie banku to spory koszt. Przecież muszą przygotować na to specjalne dedykowane miejsce, które musi spełniać różne wymogi. Między innymi monitoring, sejfy z certyfikatami i podwójnymi zamkami, przydałby się fizyczny dodatkowy pracownik ochrony a i same drzwi wejściowe do pomieszczania gdzie są skrytki powinny byc stalowe i o co najmniej metrowej grubości.
W umowe zawartej z bankiem zazwyczaj sprawa ewentualnego odszkodowania jest bardzo jasna i jest to równowartości kilku do kilkudziesięciu średnich krajowych wynagrodzeń.
Zakładając, że taką skrytkę kupuje się po to, aby zabezpieczyć rzeczy o bardzo wysokiej cenie (np. kilka kilogramów złota czy diamentów) dlatego ubezpieczyciele oferują specjalne umowy zabezpieczające zawartość depozyty. Niestety wtedy lekko traci to sens ponieważ wymagana jest szczegółowa dokumentacja – między innymi – spis zawartości, zaświadczenia o wycenie, faktury, fotografie, oświadczenia świadków itp.
Przyszłość skrytki bankowej, alternatywy i ceny
Niestety wiele banków wycofuje się ze świadczenia takich usług. Niewykluczone, że stanie się to usługa dostępna wyłącznie dla najbogatszych. Z drugiej strony instalacja nawet bardzo dużego sejfu we własnym domu staje się coraz korzystniejsze finansowo. Oczywiście zwiększa się wtedy (ponownie zdarzające się głównie w filmach) napadu rabunkowego kiedy ktoś wymusi na nas otwarcie sejfu. Równocześnie zyskuje się mocno na dostępności (według różnych artykułów w Internecie w takich sejfach często trzyma się chociażby broń palną i inne mniej legalne przedmioty). Swoją stroną sprawdźcie chociażby jak możesz zarobić na bitcoinie, który nie wymaga fizycznego przechowywania.
Równocześnie na rynku pojawiają się alternatywy w formie skrytek depozytowych. Niestety jakość takich usług jest dużo mniej pewna niż w przypadku banku. Według różnych opinii, które można poczytać w internecie zaufanie należy mieć mocno ograniczone. Czasami mają one spore braki w zabezpieczeniach.
A jak kształtują się ceny? Poniżej znajdziecie dwa przykładowe cenniki:
A na koniec mam do Was pytanie. Co schowalibyście w takiej skrytce?
