Nie jest tajemnicą, iż obecnie obowiązujący system emerytalny oferowany przez ZUS jest niewydolny. Aby temu zaradzić, nie mamy wyjścia – musimy wziąć sprawy w swoje własne ręce. Godziwą przyszłość podczas jesieni życia może nam zapewnić wyłącznie samodzielne oszczędzanie w ramach dobrowolnych programów emerytalnych. Aby pomóc Wam w doborze optymalnego produktu emerytalnego, w dzisiejszym artykule wspólnie zastanowimy się, jakimi cechami powinien się on charakteryzować. Następnie omówię jak działają Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego oraz jak należy rozliczyć wpłaty na IKZE, by uzyskać możliwie najkorzystniejszy zwrot, sięgający 3004 zł dla osób pracujących na etacie lub nawet 4507 zł w przypadku przedsiębiorców! Trzeba się jednak pospieszyć! Aby otrzymać swoisty moneyback od Urzędu Skarbowego należy wpłacić środki przed końcem roku. Oprócz oszczędności na podatkach, możecie również zdobyć 200 zł lub 500 zł premii w ramach promocji UNIQA IKZE.
Jakie cechy powinien mieć idealny produkt emerytalny?
Na początek skupmy się na określeniu cech produktu emerytalnego, który w jak największym stopniu zabezpieczy nasze interesy. Po dłuższym zastanowieniu wyodrębniłem sześć takich cech, a mianowicie:
- prosty – użytkownik danego produktu musi go rozumieć, mieć łatwy wgląd do stanu swoich środków, zaś jego środki powinny być lokowane w nieskomplikowane formy inwestowania, by nie generować zbędnych kosztów,
- tani – skoro wspomnieliśmy o kosztach, nie da się ukryć, iż produkty emerytalne powinny być tanie w obsłudze. Nie może dojść do sytuacji, w której lwią część naszych oszczędności zjadają wszelkiej maści opłaty administracyjne czy operacyjne związane z lokowaniem środków w kosztochłonne produkty,
- preferencyjnie opodatkowany – przejęcie obowiązku zabezpieczenia swojej emerytury powinno być doceniane przez państwo. Gratyfikacją w tym przypadku powinny być ulgi podatkowe i zwolnienia z opodatkowania, bądź też stosowanie preferencyjnych stawek,
- przynoszący realne dochody – co tu kryć, produkt oszczędnościowy musi zwiększać wartość naszych aktywów, ponieważ w przeciwnym razie nie miałby on sensu. Oczywiście długoterminowa perspektywa oszczędzania może przymknąć oko na okresowe wahania pod względem wyników finansowych, jednak dobrze by było, gdyby przeciętny zysk wygenerowany przed dany produkt był co najmniej wyższy od wskaźnika inflacji,
- bezpieczny – środki odkładane na emeryturę to dla wielu osób oszczędności całego życia. Dobrze, żeby były zatem powierzone instytucji o ugruntowanej pozycji rynkowej, licencjonowanej przez nadzór finansowy, o stabilnej sytuacji kapitałowej, a także dbającej o bezpieczeństwo w zakresie nowoczesnych technologii oraz danych klientów,
- elastyczny – pomimo, że co do zasady, pieniądze odkładane na emeryturę są „nie do ruszenia”, w naszym życiu mogą pojawić się sytuacje, w których pilnie będziemy potrzebowali dostępu do zgromadzonych środków. Wiadomo, choroba nie wybiera, a i inne nieszczęścia przychodzą znienacka. Warto wówczas uzyskać stosunkowo szybki dostęp do uzbieranego kapitału, bez potrzeby ponoszenia zbędnych kosztów, jak na przykład opłata likwidacyjna. Innym przejawem elastyczności może być okresowe zmniejszenie wpłacanych kwot, bądź też czasowe zawieszenie wpłacania składek.
Czym jest IKZE i jakie posiada zalety?
Dokonując analizy dostępnych form oszczędzania na emeryturę, najbliżej ideału zdaje się być Indywidualne Konto Zabezpieczenie Emerytalnego. Aby wyjaśnić Wam mój wybór, przedstawię kilka argumentów na przykładzie IKZE oferowanego przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych UNIQA, o promocji którego pisałem niedawno na blogu. Dla przypomnienia, decydując się na założenie konta IKZE od UNIQA, na start otrzymacie 200 zł lub 500 zł premii.
Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego to obok IKE i PPE, produkt będący częścią III filaru systemu emerytalnego, posiadający wbudowane preferencje dla oszczędzających. Chodzi tu głównie o rozwiązania podatkowe. Maksymalna wpłata na konto IKZE w danym roku wynosi 1,2–krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia brutto ustalonego w projekcie ustawy budżetowej. W 2024 roku maksymalna kwota wpłat na IKZE to 9388,80 zł.
W przypadku przedsiębiorców roczny limit wpłat na IKZE wynosi 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W 2024 roku maksymalna kwota wpłat na IKZE dla przedsiębiorców to 14.083,20 zł.
Jak rozliczać wpłaty i wypłaty w ramach IKZE?
Zacznijmy od tego, iż wpłaty na IKZE można odliczyć od dochodu w zeznaniu PIT, co umożliwia zmniejszenie kwoty podatku. Odliczenie kwoty wpłaconej na IKZE jest bardzo proste. Służy temu specjalna rubryka w zeznaniu PIT, które składacie na początku każdego roku.
Odliczenia wpłat na IKZE dokonuje się od podstawy opodatkowania. Z tej formy preferencji mogą skorzystać wyłącznie podatnicy rozliczający się:
- na zasadach ogólnych według skali podatkowej (PIT-37, PIT-36),
- ryczałtem ewidencjonowanym (PIT-28),
- liniowo (19% podatku, PIT-36L).
Z preferencji podatkowych nie skorzystają natomiast osoby:
- stosujące kartę podatkową (PIT-16A),
- rozliczające przychody opodatkowane ryczałtowo umowy (np. zlecenia do 200 zł),
- rozliczające dochody z giełdy i innych przychodów kapitałowych (PIT-38),
- składające deklarację z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości (PIT-39).
To jeszcze nie wszystko. Oprócz ulgi podatkowej za wpłaty na IKZE, wszelkie zyski uzyskane przez wasze inwestycje będą zwolnione z podatku od zysków kapitałowych. Przykładowo, zarabiając przez rok 6% od kwoty 1000 zł, pełne 60 zł trafi na wasze konto. Dla odróżnienia, w przypadku tradycyjnej lokaty, bank pobrałby i przekazał do właściwego Urzędu Skarbowego 19% „podatku Belki”, czyli 11,40 zł. Warto mieć na uwadze, iż w ramach IKZE inwestujemy w perspektywie długoterminowej. W związku z tym efekt procenta składanego sprawi, iż wasze zyski będą rosły o wiele szybciej niż w przypadku tradycyjnych form inwestowania.
Preferencje podatkowe w praktyce
Zdecydowanie największą zaletą IKZE są preferencje podatkowe, zarówno pod względem odliczania wpłat na konto, jak i zwolnienia z opodatkowania od zysków kapitałowych. Fakt ten ma również duży wpływ na opłacalność inwestycji, nawet, gdyby fundusze nie przynosiły zadowalających rezultatów.
Załóżmy, że w 2024 roku wpłacicie maksymalną możliwą kwotę dla „etatowców”, a mianowicie 9388,80 zł. W przypadku, gdy płacicie podatek dochodowy według progu 32%, możecie zaoszczędzić na nim nawet 3004 zł, zaś przy pierwszym progu oszczędność podatkowa wyniesie około 1126 zł. Jako, że większość Polaków rozlicza się według stawki 12%, oszczędność na tym poziomie, w połączeniu z środkami, które będziecie mogli wykorzystać podczas emerytury, to naprawdę ciekawa propozycja. Dodając do tego choćby minimalny zysk wypracowany przez fundusz, należy stwierdzić, iż ze świecą możecie szukać produktu, który zapewni Wam tak wysoką rentowność.
Pamiętajcie jednak, iż są to tylko ogólne założenia. Nie jestem doradcą podatkowym, zaś przedstawiane kwestie opisywane są wyłącznie na podstawie własnych doświadczeń.
Wypłata z IKZE po osiągnięciu 65. roku życia
Przy wypłacie środków po 65. roku życia, od całkowitej sumy należy zapłacić podatek według preferencyjnej skali, a mianowicie w wysokości 10%. Natomiast w przypadku śmierci, środki w ramach IKZE są oczywiście dziedziczone. W takim przypadku nie płaci się podatku od spadków i darowizn, a jedynie standardowy podatek stosowany wobec IKZE, czyli wspomniane 10% od całości środków.
Zwrot całkowity przed 65. rokiem życia
Należy jednak pamiętać, iż w przypadku przedterminowej likwidacji IKZE w ramach zwrotu pełnego (czyli przed ukończeniem 65 lat), wypłacone środki będą stanowić przychód, który należy ująć w zeznaniu PIT jako pozostałe przychody i opodatkować (całą kwotę wypłaty, nie tylko uzyskane zyski kapitałowe). Na szczęście wpłaty na rzecz IKZE można odliczać od dochodu, o czym była mowa wcześniej, dlatego w większości przypadków sumy się zbilansują i nie trzeba będzie płacić podatku lub będzie on bardzo niski (wyłącznie od różnicy kwoty wypłaconej a wpłaconej). W przypadku IKZE nie ma możliwości częściowej wypłaty kapitału. Albo likwidujemy całość, albo nie ruszamy nawet grosika.
Przykład
Załóżmy, że środki wpłacicie na IKZE w 2024, a następnie zlikwidujecie je w 2025 roku. Wówczas wpłaconą kwotę odliczycie od dochodu za rok 2024, zaś wypłatę opodatkujecie w całości w zeznaniu za rok 2025. W ten sposób o rok odroczycie zapłatę podatku. Jeśli jednak w 2024 roku nie uzyskujecie dochodów, od których można odliczyć wpłaty na IKZE lub są one niższe niż kwota wpłacona na IKZE, produkt ten może być dla Was niezbyt opłacalny ze względu na brak możliwości odliczeń od dochodu. Tak samo będzie w przypadku, gdy w 2024 roku obowiązuje Was stawka 12%, zaś w 2025 roku zarobicie o wiele więcej i wpadniecie w drugi próg podatkowy, gdzie stawka opodatkowania to 32%.
Ogólnie nie zalecam podejmowania zbyt pochopnych decyzji odnośnie likwidacji konta IKZE.
Przeniesienie IKZE, czyli wypłata transferowa
Jeśli dane konto IKZE nie spełnia waszych oczekiwań, nie musicie z nim tkwić aż do starości. Ustawodawca umożliwił przenoszenie środków w ramach różnych kont IKZE bez potrzeby opodatkowania środków. To bardzo wygodne rozwiązanie, jeśli w danym okresie życia będziecie chcieli zmienić klasę aktywów, w które inwestujecie. Przykładowo w młodości mogą to być fundusze inwestycyjne, w kolejnych latach depozyty, a pod koniec oszczędzania obligacje. Ewentualnie, kolejne instytucje udostępniające konta IKZE będą tworzyły swoje promocje, dzięki czemu dokonując wypłaty transferowej będziecie zdobywali kolejne premie i bonusy 🙂
Dokonanie wypłaty transferowej jest bardzo proste. Wystarczy, że w nowym podmiocie zgłosicie chęć przeniesienia środków i wskażecie, gdzie obecnie posiadaliście IKZE. Całym procesem przeniesienia zajmie się już za Was nowy podmiot.
Zalety IKZE na przykładzie propozycji UNIQA TFI
Konto IKZE w ramach UNIQA TFI otworzycie w pełni online, dosłownie w ciągu kilku minut. Po zakupie jednostek, stan swoich funduszy będziecie mogli na bieżąco obserwować w systemie fundusze.uniqa.pl, który cechuje się bardzo przejrzystym interfejsem.
Zarządzanie wpłaconymi środkami na IKZE powierzacie ekspertom UNIQA TFI. Do wyboru macie szeroką gamę funduszy. Fundusze inwestycyjne to jedna z najprostszych form inwestowania, ponieważ wasza rola kończy się na odpowiednim doborze funduszu. Cała reszta spoczywa już na barkach zarządzających. Nie musicie zatem posiadać rozległej wiedzy z zakresu finansów, by skutecznie pomnażać swoje środki emerytalne.
W ramach UNIQA IKZE nie pobiera się opłat z tytułu zakupu i umorzenia jednostek uczestnictwa, zaś opłaty za zarządzanie są na bardzo konkurencyjnych poziomach. Po dokonaniu pierwszej wpłaty, sami decydujecie, kiedy będziecie wpłacali kolejne środki, jeśli się na to zdecydujecie. Możecie wpłacać regularnie, jednorazowo, o dowolnej porze roku, jak tylko Wam będzie wygodnie. Jedynym ograniczeniem jest tutaj maksymalna kwota, którą narzuca ustawa. Wpłaty sięgające jej wysokości, pomnożone przez zyski wypracowywane przez TFI, powinny bez problemu zapewnić Wam solidny zastrzyk pieniędzy na emeryturze. Oczywiście warto wziąć pod uwagę fakt, iż roczny limit wpłaty rośnie z roku na rok. W przypadku przedsiębiorców limit w 2023 roku wynosił 12.483,00 zł. Obecnie, w 2024 roku, jako przedsiębiorcy możemy wpłacać na IKZE nawet 14.083,20 zł.
W przypadku IKZE możecie również przedwcześnie wycofać środki w ramach zwrotu pełnego. UNIQA TFI nie pobierze od Was ani opłaty umorzeniowej, ani opłaty za zamknięcie konta IKZE. To bardzo uczciwe podejście, mając z tyłu głowy znane z historii sytuacje, w których dochodziło do pobierania wysokich opłat likwidacyjnych w przypadku przedwczesnego zakończenia polisy inwestycyjnej. IKZE od UNIQA TFI wybacza błędy, co zdecydowanie wpływa na elastyczność oferty. Dobrowolność wpłat na IKZE sprawia również, iż w dowolnym momencie możecie zawiesić wpłacanie kolejnych środków.
Więcej na temat propozycji IKZE od UNIQA TFI znajdziecie w tym artykule.
Czy jest jakiś kalkulator pozwalający obliczyć ile należy wpłacić do IKZE by wyzerować podatek – przy małych dochodach np do 15 tys.? Bo przy małych dochodach to chyba składki na ubezpieczenie zdrowotne odgrywają większą rolę w wysokości podatku. Programem PIT z zeszłego roku to sprawdzałem, ale nie mam konkretnych danych za ten rok, jedynie dochód orientacyjny znam, nie o mnie chodzi, chciałem komuś pomóc w odzyskaniu podatku przez IKZE