Poduszka finansowa podobnie jak poduszka powietrzna w samochodzie potrafi uratować życie. Podobno, “jak sobie pościelisz, tak się wyśpisz”. Dziś podejmę temat, który nie jest wygodny, szczególnie w dobie obecnego kryzysu, ale pozwoli Wam spać spokojnie. Szczególnie w sytuacji, gdy aż 17% osób w Polsce nie ma wystarczających oszczędności, by utrzymać się z nich przez tydzień! Następne 19% nie przeżyłoby ze swoich oszczędności nawet miesiąca. Z kolei 22% uważa, że zaoszczędzone pieniądze nie starczyłyby im nawet na kwartał…
Ten artykuł powstał właśnie teraz, kiedy wskutek globalnej pandemii, być może nawet setki ludzi stracą pracę. W ostatni dzień lutego 2020 roku w Polsce było zarejestrowanych około 900.000 bezrobotnych. Szacuje się, że w przeciągu najbliższych 2-3 miesięcy, dołączy do tej grupy do nawet 2.000.000 ludzi! Dane z GUS (na dzień 02.06.2020 roku) mówią o wzroście stopy bezrobocia w maju do 6% wobec 5,8% w kwietniu oraz 5,4% w marcu. Zmiana o 0,4 punktu procentowego (na przełomie marca i kwietnia) jest natomiast najbardziej gwałtowną zmianą wskaźnika bezrobocia od 2017 roku.
Dla większości z tych osób będzie już zbyt późno, aby zacząć budować poduszkę bezpieczeństwa.
Jeśli jednak masz pracę – i nie zapowiada się, abyś ją stracił – jak najszybciej powinieneś zbudować dla siebie taką poduszkę.
Co to jest poduszka finansowa?
Poduszka finansowa dla każdego z nas ma inny wydźwięk oraz ma co innego na celu, jednak co dokładnie za sobą niesie? Cóż, mam nadzieję, że chociaż trochę przedstawię Ci, co to takiego i dlaczego warto zabezpieczyć się właśnie w ten sposób.
W tym artykule, jak i w całym cyklu edukacyjnym, skupiam się głównie na temacie finansów osobistych – tutaj możesz przeczytać artykuł o budżecie domowym. Jednak zarówno prowadzenie budżetu domowego, jak i właśnie budowanie poduszki finansowej, przyda się także przedsiębiorcom. Zasady działania będą takie same – jeśli jesteś zainteresowany szczegółami, po prostu zostaw komentarz, a postaram się napisać więcej na ten temat.
W jednym zdaniu – to właśnie ze względu na brak poduszki finansowej, wiele mniejszych firm już po tygodniu czy dwóch od momentu, kiedy ogłoszono, że wiele zakładów nie może funkcjonować (np. sklepów stacjonarnych w galeriach handlowych, restauracji, mniejszych siłowni), zaczęło panikować i wieścić upadek. Dotychczas pracowali na tzw. przepływach – czyli co wpłynęło do firmy, to z niej wypłynęło. W efekcie nawet krótki przestój powodował duże problemy.
A czy Wasza sytuacja osobista nie jest podobna? Czy żyjecie od pierwszego do pierwszego, a od zaciągania długów dzieli Was brak zaledwie jednej pensji? Jeśli tak jest, koniecznie zapoznaj się z artykułem o budżecie domowym.
Teraz zajmijmy się definicjami. W dalszej części wskażę Ci, jak bezboleśnie możesz zbudować poduszkę finansową dla siebie i swojej rodziny.
Rozłóżmy “poduszkę” na czynniki pierwsze – czym jest i przed czym ma nas chronić?
Poduszka finansowa to zabezpieczenie finansowe, które ma na celu awaryjne zastosowanie i pomoc w przypadku problemów finansowych i nie tylko. Mówiąc prościej: ma na celu amortyzację upadku, niezależnie od tego, czy jest to utrata pracy lub zdrowia, czy konsekwencje kryzysu ekonomiczno-gospodarczego (wywołanego przykładowo lock downem związanym z pandemią).
Poduszkę finansową warto podzielić na trzy podstawowe i główne części.
- Fundusz awaryjny – chroni przed nagłymi sytuacjami, takimi jak zepsuty samochód czy zmywarka. Małe wydatki, które nie powinny uszczerbić funduszu przeznaczonego na życie.
- Fundusz bezpieczeństwa – zabezpiecza nas przed nagłą utratą płynności finansowej. Jeśli stracimy lub zechcemy zmienić pracę, to właśnie fundusz bezpieczeństwa powinien, jak sama nazwa wskazuje, zapewnić nam bezpieczeństwo. Środki zgromadzone w tym funduszu powinny wystarczyć na pokrycie kosztów życia, aż do momentu znalezienia innego źródła dochodów. Tyczy się to także nagłych i dużych wydatków niezwiązanych z pracą, takich jak pogorszenie stanu zdrowia lub nieoczekiwana operacja.
- Fundusz wydatków nieregularnych – ma służyć pokryciu wszystkich cyklicznych wydatków, które ponosimy w ciągu roku, a jesteśmy w stanie je przewidzieć. Może chodzić o regularne wizyty u lekarza, spodziewane zapłaty podatków (np. za nieruchomość lub zapłatę składki ubezpieczenia (np. jeśli płacisz je raz w roku – dotyczy zarówno ubezpieczenia mieszkania, ubezpieczenia na życie czy składki OC).
Kto powinien mieć poduszkę finansową?
Odpowiedź jest prosta: KAŻDY!
Niezależnie od wieku czy swojego statusu. Życie bywa przewrotne i nie mamy wpływu na pewne rzeczy, które mogą nas dotknąć bezpośrednio lub pośrednio.
Dodatkowo kwestia poduszki finansowej staje się tym istotniejsza, im więcej osób jest od nas zależnych – np. gdy mamy na utrzymaniu rodzinę, dzieci czy starszych rodziców.
Chodzi po prostu o poczucie wewnętrznego komfortu. Jeśli wiesz, że na Twoim koncie masz odłożone na “czarną godzinę” trochę środków – czujesz się lepiej.
Jak zacząć budować poduszkę finansową?
Jak zbudować poduszkę finansową w praktyce? Zacznijmy od początku… Zacznij od założenia konta oszczędnościowego w zupełnie innym banku. Chodzi o to, aby możliwie utrudnić dostęp do tych środków.
Jak to wygląda u Michała?
Osobiście założyłem konto i usunąłem sobie wszystkie dostępy on-line. Aby móc skorzystać z tych środków, muszę wykonać telefon do banku (i czekać długo na infolinii) lub udać się bezpośrednio do placówki. Dzięki temu nie kusi mnie, aby szybko skorzystać z tych środków, kiedy najdzie mnie jakaś zachcianka.
1. Najpierw fundusz awaryjny, potem długi, na końcu pozostałe fundusze.
Jeśli nie posiadasz żadnego zabezpieczenia finansowego, w przypadku jakiejś stosunkowo niewielkiej awarii, będziesz musiał ratować się pożyczką, co może zapoczątkować spiralę problemów. Poduszka bezpieczeństwa to podstawa!
Zacznij więc od budowy poduszki finansowej w wersji “mini”. Na osobnym subkoncie stwórz rezerwę finansową – choćby 1000 – 2000 zł. W sytuacji kiedy nagle padnie Ci lodówka, pralka lub wypadnie nagła naprawa auta, możesz sięgnąć do tego budżetu, zamiast powiększać swoje zadłużenie. Długi w sytuacji kryzysowej mogą bardzo przytłaczać. Dlatego priorytetem osoby zadłużonej, powinna być ich jak najszybsza spłata. Oczywiście nie wszystkie pożyczki są złe – pamiętaj, że mówimy teraz o sytuacjach kryzysowych.
Jak znaleźć pieniądze w swoim budżecie, aby zbudować taki fundusz? Całkowicie bezboleśnie. Możesz skorzystać z różnych promocji bankowych – w niektórych otrzymasz nawet do 1000 zł! W dodatku możesz łączyć różne promocje i szybko “znaleźć” dodatkowe środki. Co ważne – nie możesz ich od razu wydać, ale przesunąć na osobne niezależne konto bankowe. Taką wirtualną “skarpetę”.
2. Oszczędzanie potem inwestowanie.
Co z inwestowaniem? Błędem jest traktowanie inwestowania jako sposobu na doraźne poprawienie swojej sytuacji finansowej. Inwestować można tylko nadwyżki – dopiero po zbudowaniu poszczególnych funduszy, gdyż inwestycję można traktować jako równowartość spalonych w kominku pieniędzy – czyli ryzyko jest równomierne ze stratą pieniędzy, na którą wielu z nas nie może sobie pozwolić.
3. Plan działania
Jeśli czytałeś artykuł o budżecie domowym, masz już pewne pojęcie, o co chodzi.
- Twoje przychody muszą być większe niż wydatki – dzięki temu możesz odkładać nadwyżki.
- Twórz regularnie budżet domowy i w zaplanowany sposób odkładaj pieniądze.
- Zbuduj fundusz awaryjny w wysokości 2500 – 5000 zł.
- Zoptymalizuj swój budżet domowy.
- Spłać długi.
- Zbuduj finansową “poduszkę bezpieczeństwa”, stanowiącą ekwiwalent co najmniej 3 – 12 miesięcznych kosztów.
Niestety w rzeczywistości nie jest to takie łatwe, ale w pełni możliwe. Tę drogę przeszło już tysiące ludzi. Ty też możesz. Jednym z najważniejszych aspektów jest wsparcie najbliższych – partnera lub rodziny. Wspólnie łatwiej jest budować finansowe zabezpieczenia, ale pamiętajmy, że wówczas suma naszej poduszki powinna być odpowiednio zwiększona w stosunku do liczby naszych bliskich.
Przychody większe niż wydatki – niezależnie od tego, czy jest to łatwe, musisz doprowadzić do tego, aby zarabiać więcej, niż wydajesz. Jest to element, bez którego nie zaczniesz oszczędzać, a co za tym idzie – nie zapewnisz sobie ani bliskim bezpieczeństwa. Jak to zrobić? Możesz zacząć od optymalizacji.
Budżet domowy i plan – budżet domowy, to inaczej mówiąc planowanie przyszłości. Wystarczy rozpisać wszystkie swoje domowe przychody i wydatki stałe, czyli te, które wiążą się z czynszem, opłatami, jedzeniem i utrzymaniem rodziny. Warto też rozpisać wydatki nieregularne, czyli okresowe, takie jak kupno prezentu urodzinowego, czy zakup podręczników szkolnych. Ostatnim elementem budżetu domowego, jest to, co nam zostaje, czyli nasza nadwyżka finansowa, którą warto przeznaczyć na fundusz awaryjny lub nawet na naszą poduszkę finansową, wszystko zależy od etapu, na którym obecnie się znajdujesz.
To właśnie tutaj znajdziesz też sporo wydatków, o których często nawet nie miałeś pojęcia. Te drobne, prawie niezauważalne wydatki, w skali miesiąca i roku składają się na spore kwoty.
Fundusz awaryjny – tak jak wcześniej wspomniałem, jest to fundusz, który ma na celu zabezpieczenie nas przed małymi, nieprzewidzianymi wydatkami, takimi jak naprawa zepsutego samochodu. Zazwyczaj waha się w przedziale od 2500 do 5000 zł w zależności od Twojego stylu życia i aktualnych miesięcznych kosztów.
Zoptymalizowanie budżetu domowego – warto pomyśleć, czy nie ma się przypadkiem zbyt wiele wolnego czasu, bo jak wiadomo – czas to pieniądz. Warto poświęcić go na dodatkowy zarobek, który znacznie poprawi sytuację finansową i pomoże w budowaniu zabezpieczeń finansowych. Warto również zastanowić się, czy jesteśmy w stanie zrezygnować z czegoś np. z dodatkowego auta, które niepotrzebnie generuje koszty.
Spłata długów – kredyt, raty lub inne długi nie pozwalają na wolność finansową, niepotrzebnie płaci się odsetki i są one tak zwaną “kulą u nogi”. Wszystkie kredyty konsumpcyjne powinniśmy spłacić jak najszybciej! To właśnie one najczęściej generują największe koszty w budżecie rodzinnym.
Poduszka bezpieczeństwa – to ostatni element układanki finansowej każdego domowego budżetu oraz główny temat dzisiejszego artykułu. Bez niej, w sytuacji kryzysowej, możesz popaść w spore problemy finansowe, długi i pożegnać się z prowadzeniem biznesu. Daje nie tylko poczucie bezpieczeństwa, ale też dobrze wpływa na naszą psychikę – dzięki niej jesteśmy skłonni podejmować konkretniejsze decyzje i ryzykować np. ze zmianą pracy.
Jak duża powinna być poduszka finansowa?
Nie ma jedynej i słusznej odpowiedzi na pytanie: “jak duża powinna być finansowa poduszka bezpieczeństwa”. Wysokość i wielkość poduszki zależy z jednej strony od naszych potrzeb finansowych, stylu życia i poziomu wydatków, a z drugiej – od tego, na jakie ryzyko chcemy się zabezpieczyć. Wszystko zależy od tego, jaka suma zapewni Ci spokój i poczucie bezpieczeństwa.
Gdy wiemy już, że wielkość poduszki finansowej to sprawa indywidualna, powinniśmy wrócić do 3 segmentów. Poniżej przedstawię każdy segment ustalony na podstawie wysokości naszych średnich miesięcznych wydatków.
- 3-6 miesięcznych kosztów – gdy potrafisz utrzymać koszty w ryzach i w razie potrzeby je redukować oraz nie jesteś odpowiedzialny za utrzymanie nikogo innego.
- 6-12 miesięcznych kosztów – jeśli nie żyjesz sam w gospodarstwie domowym, odpowiadasz za jego utrzymanie, a obniżenie kosztów nie należy do najłatwiejszych.
- Ponad 12 miesięcznych kosztów – jeśli sam utrzymujesz całą rodzinę lub prowadzisz biznes o nieregularnych/nieprzewidywalnych dochodach, stale generujący koszty.
Dla przykładu w liczbach:
- Fundusz awaryjny – od 2500 zł do 5000 zł.
- Fundusz wydatków nieregularnych – ok. 10.000 zł – przykładowa suma roczna, zawierająca wszystkie wydatki nadające się do tej kategorii.
- Fundusz bezpieczeństwa – policz średnią Twoich wydatków na przestrzeni ostatnich 6 miesięcy. Jeśli wydajesz (lub cała Twoja rodzina wydaje) miesięcznie 4000 zł (licząc wszystkie opłaty, rachunki, zachcianki, koszty jedzenie itp.), powinieneś zgromadzić 6- lub 12-krotność tej kwoty.
Oczywiście te kwoty wydają się wysokie. Pamiętaj jednak, że nie musisz zbudować ich w ciągu miesiąca, czy dwóch. Warto jednak, w początkowym okresie, mocno zoptymalizować budżet, dokonać nawet bardzo ostrych cięć przyjemności i zbudować je możliwie jak najszybciej.
Gdzie „schować” poduszkę finansowa?
Należy schować ją tam, gdzie nie sięga nasz wzrok i pieniądze nie będą nas kusiły.
Najlepszym rozwiązaniem jest umiejscowienie pieniędzy na oddzielnym koncie oszczędnościowym lub lokacie terminowej. Musisz mieć stały dostęp do pieniędzy w nagłych wypadkach, ale nie traktować ich jako “nagrody” dla własnych przyjemności.
Dla własnego bezpieczeństwa warto rozważyć trzymanie przynajmniej kilkuset złotych w gotówce w domu, przykładowo na wypadek awarii banku. Nie zaszkodzi też trzymanie innych walut, posiadania złota i innych alternatyw dla pieniądza. Ale o tym może kiedy indziej…
Niestety czasami zderzamy się z osobami, które powtarzają jak mantrę: “pieniądze muszą pracować” i “kto ryzykuje, ten nie pije szampana”.
Jak to wygląda u Michała?
Osobiście bardziej cenię sobie bezpieczeństwo. Sam gram na giełdzie czy inwestuję – ale tylko nadwyżki poza poduszką bezpieczeństwa.
Swoją poduszkę zbudowałem w ciągu kilku lat. Nikt nie spodziewał się pandemii, która dotknęła każdego z nas. Wielu moich znajomych zwyczajnie się załamało. Cześć z nich żyła od pierwszego do pierwszego, często ponad stan. W efekcie znaleźli się w sytuacji nie do pozazdroszczenia. A ja wiem, że jeśli aktualna sytuacja utrzyma się nawet kilka miesięcy – jestem zabezpieczony. I to uczucie jest całkowicie warte wszystkich wyrzeczeń.
Masz pytania? Pytaj śmiało w komentarzach!
Będzie nam miło, jeśli udostępnisz ten artykuł dalej i pamiętaj, by zapisać się do newslettera – będziesz na bieżąco z każdym tematem, a dodatkowo czeka na Ciebie bezpłatny e-book zawierający liczne pomysły “jak dorobić?”.
