Jak zostać członkiem komisji wyborczej podczas zbliżających się wyborów do sejmu i senatu 2015 – kompendium wiedzy pozwalające dorobić od 160 do 200 zł za pracę w komisji wyborczej

 

UWAGA: artykuł ten ma historyczny charakter. Jeśli szukasz informacji na temat pracy w komisji wyborczej podczas Wyborów Samorządowych 2018:

Kliknij tutaj

Już jest! Oczekiwany przez wiele osób poradnik jak zostać członkiem komisji wyborczej. A w nim kompleksowy opis procesu od zgłoszenia chęci zasiadania w obwodowej komisji wyborczej po praktyczne wskazówki dotyczące przebiegu pracy w charakterze członka komisji. Tylko na blogu JakDorobić.com znajdziecie szczegółową relację z perspektywy osoby, która posiada doświadczenie z zakresu obsługi wyborów/referendum. Na blogu opisywałem już pracę w komisji podczas wyborów samorządowych oraz prezydenckich, a także ostatniego referendum. Na podstawie tychże publikacji, przygotowałem praktyczne, a zarazem wyczerpujące kompendium, w którym znajdziecie wiele przydatnych informacji dotyczących pracy w charakterze członka komisji wyborczej podczas zbliżających się wyborów do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

 

 

Tytułem wstępu

Na wstępie chciałem jeszcze wspomnieć o ostatnim referendum ogólnokrajowym, które odbyło się 6. września. Stali bywalcy bloga wiedzą, iż miałem okazję pełnić w nim rolę wiceprzewodniczącego komisji obwodowej. Niska frekwencja sprawiła, iż praca polegała bardziej na oczekiwaniu aż ktoś przyjdzie. Dla przykładu przez pierwsze 2,5 h w mojej komisji nie stawił się nikt, zaś w kolejnych 2 godzinach – 4 osoby. Dzięki niskiej frekwencji liczenie głosów przebiegło bardzo sprawnie, dlatego mogliśmy wrócić do domów stosunkowo wcześnie. W wyborach parlamentarnych tak łatwo nie będzie. W tym przypadku poziom emocji sięga zenitu. Z moich obserwacji wynika, iż coraz więcej osób interesuje się polityką i chce wyrazić to podczas najbliższych wyborów. W związku z tym frekwencja może przekroczyć 50% (w stosunku do 7,8% z referendum to dosyć dużo). O ile nuda podczas ostatniego referendum prowadziła wręcz do frustracji, o tyle podczas najbliższych wyborów raczej nie będziecie narzekać na nudę.

 

Najważniejsze, czyli stawki za pracę w komisji

Jak w praktyce zostać członkiem obwodowej komisji wyborczej

Czy zgłoszenie mnie przez dany komitet jako kandydata na członka komisji wyborczej gwarantuje miejsce składzie komisji

• W przypadku zgłoszenia do składu obwodowej komisji wyborczej liczby kandydatów przekraczającej dopuszczalny skład komisji, skład komisji ustala się w drodze publicznego losowania przeprowadzonego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
• Jeżeli natomiast liczba zgłoszonych kandydatów jest mniejsza od dopuszczalnego minimalnego składu liczbowego komisji, uzupełnienia jej składu dokonuje wójt (burmistrz, prezydent miasta) spośród osób ujętych w stałym rejestrze wyborców tej gminy.

 

 

Ile czasu trwa praca w komisji wyborczej

Praca w komisji to nie tylko czas, gdy wyborcy przychodzą, by wrzucić kartę do urny. Składa się na nią:

• Pierwsze posiedzenie komisji. Wybieracie na nim przewodniczącego oraz zastępcę. Ponadto dowiadujecie się szczegółów dotyczących pracy w komisji. Niektóre gminy wymagają tego dnia deklaracji formy wypłaty diety, gotówka lub przelew.
  Czas trwania: do 1 h.
• Szkolenie dla przewodniczących oraz zastępców. Jeżeli zostaliście wybrani na któreś z powyższych stanowisk, musicie wziąć udział w szkoleniu z zakresu obsługi wyborów do parlamentu. Pozostali członkowie mogą się na nim stawić dobrowolnie.
  Czas trwania: ok. 2 h
• Dzień poprzedzający wybory. 24 października obowiązkowo w siedzibie gminy stawiają się przewodniczący. Oprócz niego musi się pojawić 2-3 osoby spośród członków. Tego dnia należy przeliczyć liczbę kart przydzielonych dla danego okręgu. Muszą się one zgadzać z ilością osób zarejestrowanych w spisie wyborców. Po przeliczeniu, karty pakowane są do worków, które następnie są zaklejane i opieczętowane. Przewodniczący odbiera również materiały niezbędne do przeprowadzenia głosowania.
  Czas trwania: ok. 1 h

Inną czynnością jest przygotowanie lokalu wyborczego. Należy ustawić ławki, krzesła, parawany. W niektórych lokalach prace te wykonywane są przez pracowników (na przykład  przez woźnego w przypadku szkoły lub przedszkola). Niekiedy jednak muszą to zrobić członkowie komisji, umawiając się na to na przykład w sobotę poprzedzającą wybory.

• Dzień wyborów. Godziny gdy można głosować to przedział 7:00 – 21:00. Członkowie komisji spotykają się o 6:00 rano. Główne zadania to rozwieszenie obwieszczeń oraz instrukcji do głosowania, sprawdzenie stanu kart do głosowania oraz ich opieczętowanie, podział list do podpisów na kilka części (tyle ile osób zasiada przy stole). Ponadto nastąpi zaplombowanie i opieczętowanie urny. Otrzymacie również identyfikatory z waszymi nazwiskami. … Po zakończeniu głosowania zaczyna się najgorsze. Najpierw ustala się liczbę wydanych kart, po czym ceremonialnie otwiera urnę po czym zaczyna się liczenie głosów. Po przeliczeniu przewodniczący spisuje protokół, który następnie zostaje wysłany przez informatyka desygnowanego do każdej z komisji przez urząd. Gdy wszystko jest już gotowe, przewodniczący kontaktuje się z delegaturą i “zamawia” auto, którym wraz z wiceprzewodniczącym transportuje wszystkie karty. Tam następuje odbiór kart oraz protokołów. Po zdaniu wszystkich dokumentów “zarząd komisji” wraca do lokalu, po czym wszyscy mogą się rozejść do domów – to koniec pracy obwodowej komisji wyborczej.
  Czas trwania: do kilku godzin.

 

Czy przez cały okres trwania wyborów muszę przebywać w lokalu?

NIE, ponieważ nie wszyscy członkowie komisji są niezbędni przez cały okres otwarcia lokalu wyborczego. Przy stole utworzone są zazwyczaj 3 stanowiska, natomiast czwartą osobą czuwającą nad przebiegiem głosowania jest przewodniczący lub jego zastępca. Jedna z tych dwóch osób musi być obecna przez cały okres wyborów (na zmianę). W obwodowych komisjach oprócz “zarządu” obsługę sprawuje 6-7 osób. W związku z tym, gdy część osób pracuje, inni mają wówczas przerwę. Podczas przerwy możecie iść do swojej komisji, by oddać głos. Wybory trwają 14 godzin (od 7:00 do 21:00). W tym czasie spędzicie w lokalu zapewne 7-8 godzin, w zależności jak ustalicie to między sobą. Są to jednak wewnętrzne ustalenia każdej komisji, dlatego w waszym wypadku może wyglądać to nieco inaczej. Znane mi systemy to na przykład pół na pół (7 h pracy, 7 h wolnego) lub przeplatanka (3 h pracy, 3 h przerwy, 3 h pracy, 3 h przerwy) + skrajne godziny “wszyscy razem”.

 

Jak należy się ubrać do pracy w komisji?

Schludnie, z zachowaniem powagi przedsięwzięcia będącego fundamentem demokracji. Dla mężczyzn może to być na przykład koszula i spodnie materiałowe. Marynarka lub wręcz pełny garnitur będą odbierane bardzo pozytywnie. Dużo zależy od pogody, bo to jednak październik. Odpada raczej bluza z kapturem czy T-shirt z motywami typu graffiti. Jeżeli zdecydujecie się jednak przyjść w pełnym garniturze, warto wziąć coś na zmianę na czas liczenia głosów. Wówczas będzie to bardziej praca fizyczna. Dla kobiet najlepszym rozwiązaniem jest chyba klasyczna biała bluzka. Akurat paniom nie muszę chyba tłumaczyć jak mają się ubrać. Z moich obserwacji wynika, iż niektórzy mają jednak luźniejsze podejście do tego tematu. Ja traktuję wybory jako święto, dlatego zabiegam o pełne poszanowanie tego dnia. Jako wiceprzewodniczący byłem nieprzychylny do trzymania na stole telefonów/ciasteczek czy nawet kubków z kawą czy herbatą. Stół wyborczy musi być schludny, tak samo jak strój członków komisji. W końcu przez cały okres spogląda na nas orzeł z godła naszej ojczyzny.

 

Kim są oraz jaką rolę spełniają mężowie zaufania

Mężowie zaufania to osoby powoływane przez komitety, których zadaniem jest czuwanie nad prawidłowym przebiegiem wyborów do Sejmu i Senatu. Mężowi zaufania przysługuje możliwość wniesienia uwag i zastrzeżeń do protokołu z przebiegu wyborów sporządzanego przez komisję. Nie może on jednak wykonywać żadnych czynności członka komisji, pomagać wyborcom w głosowaniu ani udzielać im wyjaśnień. Mężów zaufania poznacie po identyfikatorach oraz po okazaniu zaświadczenia, opracowanego przez PKW w formie uchwały.

Mąż zaufania może przebywać w komisji począwszy od rozpoczęcia jej pracy, zakończywszy w momencie podpisania protokołu głosowania (prościej mówiąc: przed otwarciem lokalu, w trakcie głosowania oraz podczas liczenia głosów i sporządzania protokołu). Praca członków komisji może być utrwalona (nagrywana) przez męża zaufania wyłącznie w okresie przed otwarciem lokalu oraz po jego zamknięciu. W czasie trwania wyborów (7-21) jest to zakazane. Ponadto utworzone zdjęcia/filmy można udostępniać wyłącznie na potrzeby postępowania przed sądami i organami prokuratury. Nie ma więc obaw, że przebieg waszej pracy trafi na YouTube 🙂
Mężowie zaufania mogą zażądać (w miarę możliwości technicznych) otrzymania kopii protokołu głosowania. W przypadku takiego żądania, komisja nie może odmówić jej wydania. Jeżeli głosowanie odbywa się na przykład w szkole gdzie jest ogólnodostępne ksero, bez problemu można wykonać kopię (nie jest rozstrzygnięte, kto ma wrzucić 20 groszy 🙂 ). W przypadku braku kserokopiarki, mąż zaufania może zrobić zdjęcie protokołu telefonem lub aparatem, jeśli w takowy się wyposażył.

 

Jakie uprawnienia mają osoby niepełnosprawne podczas głosowania

Wraz z rosnącą społeczną świadomością na temat potrzeb osób niepełnosprawnych, tworzone są również udogodnienia mające na celu poprawę ich komfortu podczas głosowania. W tym celu wydzielono lokale dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. O tym, który lokal został przystosowany dla osób niepełnosprawnych dowiecie się z obwieszczenia wójta/burmistrza/prezydenta miasta w sprawie utworzenia komisji obwodowych (znajdziecie na BIP waszej gminy 4 października). Lokale te oznakowane są symbolem osoby na wózku inwalidzkim, podobnym do tego z miejsc parkingowych. Wspomniany lokal musi spełniać następujące wymagania:

• umiejscowienie na parterze budynku, bez barier architektonicznych (ewentualnie podjazdy);
• dostosowane i odpowiednio rozmieszczone drzwi (rozwierane lub rozsuwane, szerokość min. 0,9m, próg max 5 mm);
• kontrastujący kolor stopni schodów i posadzki;
• dogodne warunki ruchu (oznaczenie przezroczystych przegród, przeciwpoślizgowe posadzki, brak przeszkód,
• dodatkowe oświetlenie miejsca zapewniającego tajność głosowania);
• co najmniej jedno miejsce zapewniające tajność głosowania dostosowane do potrzeb wyborcy niepełnosprawnego;
• wysokość urny – max 1m;
• przejście min 1,5 m;
• obwieszczenia i informacje umieszczone w miejscu dostępnym z wózka inwalidzkiego, na wysokości 0,9m.

Inne ułatwienia dla osób niepełnosprawnych (dostępne w każdym lokalu):

– Ustne przekazanie treści obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz o zarejestrowanych kandydatach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przez członków komisji na prośbę osoby niepełnosprawnej.

– Nakładka na kartę do głosowania sporządzoną w alfabecie Braille’a. Dla każdego lokalu wyborczego przeznaczona jest jedna nakładka, dlatego pilnujcie, aby nakładka została zwrócona oraz żeby nie została wrzucona do urny.

– Pomoc w głosowaniu innej osoby, w tym także niepełnoletniej (oprócz członków komisji oraz mężów zaufania). Pomoc ta może mieć tylko techniczny charakter; nie może ona polegać na sugerowaniu głosującemu sposobu głosowania lub na głosowaniu w zastępstwie tej osoby. Dopuszczalne jest, aby na życzenie osoby niepełnosprawnej w pomieszczeniu za zasłoną przebywała osoba udzielająca pomocy.

– Głosowanie przez pełnomocnika (dla osób, które najpóźniej w dniu głosowania ukończą 75 lat, a także posiadających orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bądź tożsame).

– Bezpłatny transport zapewniony przez urząd. Niestety dostęp do tego typu rozwiązania jest niekiedy ograniczony ze względów technicznych (brak wystarczającej liczby samochodów oraz pracowników). Więcej informacji na ten temat uzyskacie w waszym urzędzie.

 

Jak wygląda rutynowa praca członków komisji podczas wyborów parlamentarnych

1) osoba chcąca zagłosować okazuje Wam swój dowód osobisty lub inny dokument ze zdjęciem;

2) odszukujecie ją na liście oraz wskazujecie gdzie ma się podpisać (pamiętajcie nie musicie odwracać spisu wyborców, podpisy „do góry nogami” są w pełni akceptowane);

3) po złożeniu podpisu, wydajecie wyborcy dwie karty do głosowania;

4) zaznaczacie sobie liczbę wydanych kart, by po zakończeniu głosowania sprawdzić stan oddanych głosów do wydanych kart (na przykład stawianie kresek oraz skreślanie co 10 sztuk)

 

 

 

Jakie są niestandardowe formy oddawania głosów podczas wyborów parlamentarnych

Użycie słowa niestandardowe jest w tym przypadku synonimem określenia rzadziej stosowane. Mając na uwadze mobilność obywateli oraz utrudnienia związane z dotarciem do przypisanego lokalu, stworzono dodatkowe możliwości oddania głosu, a mianowicie:

• Prawo do głosowania przez pełnomocnika – szczegóły;
• Korespondencyjnie – szczegóły;
• Poprzez dopisanie do spisu wyborców:

– osoby przedkładającej zaświadczenie o prawie do głosowania

Zaświadczenie to należy zatrzymać, dołączyć do spisu oraz dopisać w rubryce „Uwagi” adnotację „Z”;

– osoby pominiętej w spisie

Osoba ta musi udokumentować, iż stale zamieszkuje na terenie danego obwodu głosowania. Przewodniczący komisji lub jego zastępca powinien zadzwonić do działu ewidencji ludności urzędu gminy i potwierdzić, iż pominięcie jest wynikiem pomyłki powstałej przy sporządzaniu spisu. Po pozytywnym potwierdzeniu należy sporządzić odpowiednią notatkę i dodać ją do spisu.

– osoby skreślonej ze spisu (w związku z umieszczeniem jej w obwodzie odrębnym)

Osobę taką można dopisać jeżeli udokumentuje ona, iż opuściła daną jednostkę przed dniem głosowania (najpierw jednak należy sprawdzić czy rzeczywiście została usunięta ze spisu).

– osobie, która chce głosować w obwodzie odrębnym;

Osobie takiej można umożliwić oddanie głosów pod warunkiem, że przybyła do danej jednostki przed dniem głosowania (nie wymaga się zaświadczenia). Komisja wcześniej powinna zwrócić się do jej kierownika o udostępnienie wykazu osób, które zostały przyjęte przed dniem głosowania, a nie były ujęte w wykazie przekazanym urzędowi gminy w celu sporządzenia spisu.

– Obywatelowi polskiemu stale zamieszkującemu za granicą

Jeżeli osoba ta udokumentuje, iż stale zamieszkuje za granicą (karta stałego pobytu, dokument potwierdzający zatrudnienie za granicą), a chce głosować w kraju na podstawie ważnego paszportu – może tego dokonać. W rubryce spisu „Uwagi” wpisuje się numer paszportu oraz miejsce i datę jego wydania. Ponadto należy umieścić w paszporcie odcisk swojej pieczęci (na ostatniej wolnej stronie przeznaczonej na adnotacje wizowe) i wpisać datę głosowania.

 

Zapełnienie urny

Pamiętacie zdjęcia przedstawiające kosze na śmieci pełniące funkcję urny wyborczej?
Z takimi obrazkami mieliśmy do czynienia podczas ostatnich wyborów samorządowych. Takie działania są oczywiście niedopuszczalne, godząc w powagę przedsięwzięcia oraz godła narodowego. Jak wobec tego należy się zachować? Jeżeli zaobserwujecie, iż urna się zapełnia (głosujący zaczynają mieć problemy z wrzuceniem kart do głosowania) należy zakleić oraz opieczętować jej wlot i wykorzystać drugą, jeżeli takowa została dostarczona przed rozpoczęciem głosowania. W przeciwnym razie należy niezwłocznie zwrócić się do wójta/burmistrza/prezydenta miasta o dostarczenie drugiej urny. Urna, która uległa przepełnieniu pozostaje w lokalu komisji. Przed rozpoczęciem stosowania drugiej urny komisja sprawdza, czy jest ona pusta, a następnie zamyka ją i opieczętowuje. Obie urny powinny być ustawione w takim miejscu, by były przez cały czas głosowania widoczne dla członków komisji i mężów zaufania oraz obserwatorów międzynarodowych.

 

Czy członkowie komisji mają zapewnione wyżywienie?

Niestety NIE. Musicie zaopatrzyć się sami. Warto wziąć ze sobą coś do picia (woda, sok, kawa, herbata) oraz do jedzenia (kanapka, ciastka). Większość komisji ma zapewnione zaplecze socjalne, w którym można to przechować oraz rzecz jasna skonsumować. Leżąca na stole wyborczym kanapka lub puszka z colą są niedopuszczalne ze względu na powagę wyborów (przynajmniej ja tak uważam).

 

Jak zareagować w sytuacji nietypowej, w której nie wiem jak się zachować?

W tym wypadku kłania się kwestia właściwego wyboru przewodniczącego komisji. To do niego możecie zgłaszać wszelkie wątpliwości. Dobrze jest, jeśli jest to osoba kompetentna, a jednocześnie doświadczona w zakresie obsługi wyborów. Gdy przewodniczącego nie ma lub sprawa jest bardziej skomplikowana, warto wówczas skontaktować się z komisją terytorialną. Kontakt do niej podawany jest członkom komisji wyborczej zazwyczaj na początku pracy komisji.

 

Przydatne linki

Szkolenie dla obwodowych komisji wyborczych

Poradnik dla obwodowych komisji wyborczych

Akty prawne dotyczące wyborów do sejmu i senatu RP

 

Sprawdź również:

• Jak dorobić 4340 złotych, czyli przegląd aktualnych promocji bankowych

 

• Wideorejestrator MIO Mivue (o wartości 349 zł) oraz 200 zł cashback za wyrobienie karty kredytowej Citibanku