Gdybym dostawał grosz za każdym razem, gdy starsi członkowie mojej rodziny próbowali przekonać mnie, że pieniądze najbezpieczniejsze są w „skarpecie”, to dziś… miałbym mnóstwo groszy. Bankowy Fundusz Gwarancyjny to instytucja, której zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa środkom, które lokujemy w bankach. Dzięki BFG upadłość banku nie oznacza dla nas poważnych, finansowych kłopotów. Wiąże się tylko z odrobiną biurokracji i koniecznością odbioru swoich pieniędzy. Kwoty do 100 tys. euro są zwracane właścicielom w ciągu 7 dni roboczych. Bez sądowej szarpaniny, wieloletnich procesów z bankami, nerwów i stresu. Zapraszam Was dzisiaj na artykuł w całości poświęcony Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu. Dowiecie się kto odpowiada za jego prawidłowe działanie, skąd biorą się w nim pieniądze i co zrobić, gdy Wasz bank skapituluje.
Czym zajmuje się BFG i skąd bierze pieniądze
Bankowy Fundusz Gwarancyjny powstał w grudniu 1994 roku. Obecnie działa na mocy ustawy z dnia 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Jego prezesem, od 9 marca 2020 roku, jest Piotr Tomaszewski.
Zadania BFG
Podstawową rolą BFG jest wypłata środków poszkodowanym deponentom i utrzymanie gwarancji depozytów. Jest to także kwestia, która z oczywistych powodów wszystkich nas interesuje najbardziej.
Jednak BFG uprawniony jest także do kontrolowania podmiotów bankowych, gromadzenia informacji na ich temat oraz, w razie konieczności, przeprowadzania restrukturyzacji, zapobiegające upadkowi banku lub SKOK-u.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny udziela także zwrotnej pomocy podmiotom objętych systemem gwarantowania, które znalazły się w trudnej sytuacji i kontroluje, czy pomoc została wykorzystana w sposób prawidłowy.
100 tys. euro gwarancji dla każdego
Poziom gwarancji, deklarowany przez fundusz, jest dziś wystarczający dla większości społeczeństwa. Oszczędności w tej kwocie nie są niemożliwe do osiągnięcia, jednak niewiele osób decyduje się na trzymanie takiej ilości gotówki na kontach bankowych. 100 tys. euro jest kwotą najwyższą w historii BFG. Do 27 listopada 2008 roku Fundusz mógł zagwarantować stuprocentowy zwrot jedynie 1000 euro. Powyżej tych kwot, do 22,5 tys. euro, gwarancja obejmowała 90% środków.
Obecne 100 tys. euro możemy więc uznać za bardzo przyzwoity poziom ochrony. Równowartość dla złotówek ustalana jest na podstawie kursu średniego ogłoszonego przez NBP w dniu upadku banku.
Choć istnieje kilka wyjątków (o czym napiszę w dalszej części), BFG nie chroni środków powyżej tej kwoty. Oczywiście możliwe jest ich odzyskanie w wyniku podziału majątku banku. Jeśli upadający podmiot zostanie wykupiony przez inny bank, nowy właściciel będzie zobowiązany do wypłaty wierzytelności. Dlatego rozsądnym posunięciem jest rozbicie dużych kwot na kilka różnych depozytów w różnych bankach. BFG zapewnia bowiem gwarancję środków do 100 tys. euro, sumując środki ulokowane na różnych depozytach jednej osoby w tym samym banku.
Warto też dodać, że w przypadku rachunków wspólnych, każdy jego współposiadacz ma własną, odrębną kwotę gwarancji. W praktyce więc, jeśli prowadzicie konto razem ze współmałżonkiem, rachunek może być chroniony aż do 200 tys. euro (wspólność majątkowa nie ma na to wpływu).
Kiedy możliwa jest wyższa wypłata
Kwota 100 tys. euro przewinęła się już w artykule kilkukrotnie. Nie oznacza to jednak, że nie istnieją wyjątkowe sytuacje, pozwalające na wypłatę wyższych kwot. Fundusz może zwrócić Wam nawet 200 tys. euro, jeśli środki pochodzą, między innymi, ze sprzedaży domu lub mieszkania, nabycia spadku czy wypłaty ubezpieczenia. Warunkiem jest jednak wpływ tych środków maksymalnie w ciągu 3 miesięcy (wstecz) od dnia ogłoszenia upadłości banku. To tylko kilka przykładów, dokładną listę znajdziecie tutaj.
W międzyczasie zobacz film z moim udziałem na kanale Przygody Przedsiębiorców 🙂
Kto to wszystko finansuje?
Polskie banki obsługują łącznie ponad 48 milionów klientów. Nawet najmniejszy z nich (pod tym względem) – BOŚ Bank – w I kwartale 2020 roku miał w swoich szeregach 239 tysięcy klientów. Zastanawiacie się jakim cudem Bankowy Fundusz Gwarancyjny może zaoferować każdej z tych osób nawet 100 tys. euro zwrotu?
Jak już wiecie, BFG oprócz gaszenia pożarów, pełni także funkcję zapobiegawczą. Prawdopodobieństwo tego, że którykolwiek z dużych banków upadnie z dnia na dzień, a jego klienci na swoich kontach będą mieli rekordowe duże sumy, jest niewielkie. Docelowy poziom środków przeznaczonych na gwarancje powinien zostać osiągnięty przez BFG do lipca 2030 roku i wynieść 2,6% całej kwoty środków gwarantowanych we wszystkich bankach i oddziałach banków w kraju.
Pieniądze w Funduszu biorą się, między innymi, z kwartalnych wpłat dokonywanych przez banki oraz oddziały banków zagranicznych. Ich wysokość jest ustalana przez Radę BFG i zależy od aktualnej kondycji funduszu oraz potrzeb.
BFG ma także własne dochody, pochodzące z płatnych pożyczek, o których już mówiłem. W pewnej części jest również dotowany z budżetu państwa. Może także uzyskiwać kredyty z Narodowego Banku Polskiego.
Kogo chroni BFG
Pieniądze z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego przeznaczone są dla klientów każdego banku krajowego. Bankiem krajowym określamy bank, którego siedziba znajduje się na terenie Polski.
W przypadku banków z siedzibą w innym kraju UE, świadczących jednak usługi na terenie Polski, ich klienci chronieni są przez system funkcjonujący w kraju siedziby banku. Nie oznacza to jednak niczego strasznego. Systemy gwarancyjne na terenie całej UE zapewniają ochronę w bardzo podobnej formie i do identycznej wysokości depozytu.
Zobacz również: Jak działa karta kredytowa?
Co ze SKOK-ami?
We wrześniu opublikowałem na blogu artykuł dotyczący Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych. Dobrą wiadomością dla klientów (a w zasadzie członków) tego typu podmiotów jest fakt, że złożone w SKOK-ach depozyty również objęte są ochroną BFG do kwoty 100 tys. euro. Wypłata pieniędzy przebiega w identyczny sposób, co w przypadku banków. Dlaczego o tym mówię? Wiem, że część z Was korzysta ze SKOK-ów, uważając je za alternatywę dla tradycyjnych banków. Wiem też, że w historii SKOK-ów Bankowy Fundusz Gwarancyjny musiał ratować sytuację zdecydowanie częściej, niż w przypadku banków. O tym, dlaczego tak jest, napisałem w podlinkowanym wyżej artykule.
Upadek banku = koniec kredytu?
Ogromna część majątku banku przez większość czasu znajduje się w obcych rękach – Waszych i moich, w postaci kredytów. Kredyty i inne wierzytelności są niesamowicie cennym produktem i na rynku nie brakuje chętnych do wykupienia kredytów upadającego banku. Należy więc od razu rozwiać mit dotyczący „zapomnienia” o kredycie, w przypadku bankructwa banku. Długi trzeba spłacać i kropka 🙂
Gdy potrzebna będzie Wam pomoc BFG
Wyobraźmy sobie taką sytuację: bank lub (co bardziej prawdopodobne) SKOK ogłasza upadłość. Klienci wpadają w panikę. Utracili dostęp do oszczędności swojego życia. Co należy zrobić w takiej sytuacji? W zasadzie niewiele. Środki z BFG wypłacane są w ciągu 7 dni. Wypłacić można je w gotówce lub zlecić przelew w określonej placówce – za okazaniem dowodu. Listę poszkodowanych sporządza i przekazuje do BFG sam bank.
Pod uwagę brane są wszystkie środki klienta (w dowolnej walucie) ulokowane we wszystkich produktach upadającego banku. Nie można jednak otrzymać zwrotu w przypadku utraty pieniędzy przeznaczonych na zakup produktów, w których sprzedaży bank jedynie uczestniczy. Mowa tu o jednostkach funduszy inwestycyjnych i podobnych produktach.
Na odbiór środków wierzyciele mają 5 lat. Po tym czasie roszczenia przedawniają się i nie ma możliwości zwrotu pieniędzy.
Podsumowanie
Powołanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego było w historii bankowości momentem przełomowym. Świadomość, że pieniądze w banku są w realny sposób chronione, zdaje się uspokajać nawet sceptyków. Oczywiście nie brakuje głosów krytyki, jednak uważam, że istnienie BFG jest koniecznością. Koniecznością jest także znajomość zasady działania tego zabezpieczenia. Artykuł powstał z chęci wytłumaczenia podstaw tym, którzy nie do końca wiedzieli, o co w tym wszystkim chodzi. Mam nadzieję, że mi się to udało. 🙂
